Pazartesi günü meydana gelen büyük depremlerin ardından Türkiye’de öfke büyüyor. Muhalefete göre hükümet, 1999’daki büyük depremin ardından binaları depreme dayanıklı hale getirmek için çok az önlem aldı. Türk-Belçikalı mimar Serpil Uyar da eleştiriyor: “Yapısal gereksinimleri karşılamayan binalar seçimden hemen önce hiç de tesadüfi olmayan bir şekilde yasallaştırıldı.”
1999’da İstanbul yakınlarında meydana gelen büyük depremde yaklaşık 18.000 kişi öldü. Birçok binanın depreme dayanamayacağı ortaya çıktı. Daha sonra binaları daha güvenli hale getirmek için katı düzenlemeler başlatıldı. Ancak şimdi bunların yeterli olmadığı veya bu düzenlemelere uyulmadığı ortaya çıktı.
Türk-Belçikalı mimar Serpil Uyar, “1999’a kıyasla bu deprem çok daha ağırdı. Şu anda yıkım çok büyük.” diye belirtti.
Mimar, “Giderek daha fazla insan işlerin neden ters gittiğini kendilerine soruyor” diye devam ediyor. “1999’dan sonra kanunlar değişti. Mevcut binalar değerlendirildi ve gerekirse yıkılmaları gerekiyordu. Ama Pazartesi günü yeni binalar da çöktü, apartmanlar henüz iki yaşındaydı. Bunun nasıl mümkün olduğu çok iyi araştırılmalı.” dedi.
Destek kolonlarının önemi
1999 depreminden sonra birçok müteahhite dava açıldı. “Geçenki şiddetli depremde yaklaşık 6 bin 300 müteahhit inşaatta ihmal nedeniyle mahkemeye verildi. Şimdi birçok kişi aynısını yapacak, çünkü projeler ruhsatlı planlara göre yürütülmemiş olabilir.”
İnşaat sırasında ve hatta sonrasında, bazı projeler hala değiştirilmekte. “Süpermarket gibi ticari mülkler genellikle yeni binaların zemin katlarına inşa ediliyor. Önemli destek kolonları bazen bu amaçla atlanıyor veya sonradan yıkılıyor. Bunları kaldırırsanız, binaların bu kadar şiddetli bir depreme dayanamaması şaşırtıcı değil. “
Mevzuat var ama daha sıkı bir denetim olmalı
Türkiye’de hala yapı yönetmeliğine aykırı, ruhsatı bile olmayan apartmanlar yapılıyor. “Son 20 yılda 9 tane büyük çaplı imar düzenlemesi yapıldı. İhlal tespit edilen, dolayısıyla imar yönetmeliğine uymayan binalar bunlar. Bu düzenlemenin hep seçimlerden hemen önce yapılması tesadüf değil. En kötü etkilenen şehirlerde yapısal olarak sağlam olmayan 140.000 bina var. Bunu üzücü buluyorum” diyor Uyar.
“Türkiye’de de birçok insan bir mimarla çalışmıyor. Bir müteahhitten proje alıyorlar. Çok az söz hakkınız oluyor.” diye belirtti. Mevzuat var ama daha iyi bir denetim olmalı. “1999’dan sonra düzelme oldu, yasalar daha katı hale getirildi. Umarım bu depremden sonra daha sıkı uyulur.”
vrt.be Jasper Verhulst
News
